Birol Topaloğlu

Rize’nin Pazar ilçesi Apso (Suçatı) köyünde dünyaya geldi. Çocukluğu annesinden duyduğu ninniler, destanlar ve ağıtlarla geçti. Köy düğünlerinde hayranlıkla dinlediği tulum ve kemençenin sesi ise ileride hayatının akışını değiştirecekti.

İlk kemençesi mısır gövdesinden (ğeri), ilk tulumu da kabak yaprağı ve sıyrılmış taze kızılağaç dalındandı. 10 yaşında ağabeyinin sayesinde bağlama ile tanıştı. Gaziantep ODTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisliği Bölümü’nde öğrenim görürken Türk Halk Bilimleri Topluluğu (THBT) çalışmalarına katıldı. Bu yıllarda sahnelemek üzere halk ozanları üzerine yaptığı araştırmalar, halk edebiyatının ve derlemelerin önemini fark ettirdi. Böylece Laz ve Karadeniz halk şarkıları üzerine araştırma ve derlemelere başladı. Öğrenimini tamamladıktan sonra mühendislik alanında kısa bir süre, yurt içi ve yurt dışında çeşitli projelerde yer aldı. Sonrasında ise müziği amatör bir uğraşın ötesinde, bir ifade ve yaşam biçimi olarak seçti. Bu seçimde ilkokul sıralarına kadar bildiği tek dil olan Lazca; ve doğup büyüdüğü kültürü doğru bir şekilde anlatma isteği etkili oldu. Uzun yıllar bağlama çalmasına rağmen, yaptığı müziğin yapısına uygun olarak geleneksel çalgılar olan tulum, kemençe ve çonguriye yöneldi. Tahta zeminde oynanan horonlardan çıkan ayak seslerinden esinlenerek Ğuni (karakovan) adını verdiği ağaçtan yapılmış müzik aletini, vurmalı çalgılara kazandırdı.

Popüler Karadeniz müziğinde yozlaştırılarak kullanılan tulum ve kemençenin, aslına uygun bir şekilde icra edilerek de geniş kitlelere ulaşabileceğini gösterdi. Yaptığı müzikte bazı yöresel olmayan, modern enstrümanlara da yer vermesine rağmen bunların geleneksel yapıyı bozmamasına özen gösterdi. Gerek Türkiye, gerekse yurt dışında birçok önemli konser, festival ve etkinliklerde yer alarak yerel değerlerin aslında ne kadar evrensel olduğunu da göstermiş oldu.

1997’de Kalan Müzik etiketi ile dünyada tamamı Lazca şarkılardan oluşan ilk albümü “Heyamo”’ yu yaptı. Bu albümde yer alan “Heyamo” ve “Didou Nana” şarkıları aynı yıl Fransa-Marsilya’da yapılan Dünya Etnik Müzik Fuarı’nda ilgi odağı oldu.

“Heyamo” ve daha sonraki albümlerinde Laz aydını Helimişi Xasani’nin şarkılarına yer vererek onun ilk kez Türkiye ve dünyada tanınmasına vesile oldu.

İstanbul’daki ilk konserini 1997 yılında 2. İstanbul Müzik Şenliği kapsamında verdi. 1998 yılında Beyoğlu Metropol etiketi ile yayımlanan “Salkım Söğüt 1” albümünde üç Karadeniz şarkısı ile yer aldı. Bu albümde yer alan “Nokta Ana” destanı büyük ilgi gördü. 1999 yılında İngiltere’de basılan World Music-The Rough Guide kitabında Laz Müziği kavramının etnik müzik literatürüne girmesini sağladı.

Albümleri

Menü